موضوع محوریِ رویداد غدیر، امامت (ولایت) است که از اصول دین در فرهنگ ما شیعیان امامیه به‌شمار میآید و بدون آن، دین‌داری تحقق و معنا نمی‌یابد. در سلسله جلسات پیشِ‌روی، واقعۀ غدیر به‌عنوان مبدأ جریان امامت پس از رسول اکرم- صلّی الله علیه و آله، ویژگی‌های امام، مفاهیم و مباحث گوناگون مرتبط با مقولۀ امامت و نیز وظایف شیعیان درقبال امام را براساس آیات، احادیث، روایات و به‌ویژه خطبۀ غدیر که سندی محکم و موثق در این حوزه به‌شمار میآید، تبیین، تحلیل و بررسی خواهیم کرد. سلسلۀ امامت با تعیین و نصب امیرالمؤمنین- علیه السّلام- به‌عنوان ولی و جانشین پیامبر- صلّی الله علیه و آله- در رویداد غدیر آغاز شد و درنهایت به وجود شریف و مقدس امام زمان- أَرواحُنا فِداه- ختم می‌شود و هیچ دورانی خالی از وجود امام نیست؛ بنابراین، ما شیعیان باید هم به اصل امامت اعتقاد و التزام تامّ داشته باشیم و هم در شناخت امام زمان خود و اطاعت و اتّباع از ایشان در تمام امور دینی و دنیاییِ خویش، اعم‌از عقاید، اخلاق و احکام بکوشیم تا از این رهگذر به رضایت الهی و سعادت در دو جهان دست یابیم.
جلسهٔ اول
رویداد غدیر، مساوی با امامت (ولایت) است که مهم‌ترین اصل ایمانیِ شیعیان امامیه به‌شمار میآید. امام به‌عنوان جانشین پیامبر- صلّی الله علیه و آله- بر تمام ماسوی‌الله ولایت کلیۀ شامل دارد.
جلسهٔ دوم
برای بررسی آرای عالمان امامیه دربارۀ امامت باید ببینیم آنان در چه دوره و جامعه‌ای زندگی می‌کردند. نوع نگرش ما به نظام خلقت، انسان، و انسان‌شناسیِ قرآنی و روایی در تعریفی که از امامت به‌دست می‌دهیم، نقشی بسیار مهم دارد.
جلسهٔ سوم
مجموعۀ ویژگی‌های امام به دو دستۀ فضایل و مناقب تقسیم می‌شود. ازطریق استنباط آموزه‌های دینی دربارۀ امامت و سپس دفاع از این آموزه‌ها می‌توان به رشد معرفتی در اعتقاد به این اصل دست یافت.
جلسهٔ چهارم
شیعیان امامیه، مقام امام را بالاتر از جایگاه پیامبر می‌دانند؛ زیرا اطاعت اِعطاییِ مستقل از امام بر مأمومان، فرض است؛ درعین حال، برخی انبیا مانند رسول اکرم- صلّی الله علیه و آله- دارای مقام امامت نیز هستند و تبعیت از فرمان‌هایشان بر همگان فرض است.
جلسهٔ پنجم
واژۀ «مَولا» در خطبۀ غدیر، بر اولویت‌داشتن و مفترَض‌الطاعة‌بودنِ امیرالمؤمنین- علیه السّلام- دلالت می‌کند و این سلسلۀ مولویت و اولویت درنهایت به امام عصر- أَرواحُنا فِداه- ختم می‌شود. ما شیعیان، مکلف به تبعیت محض از مولای خویش در هر زمان هستیم.
جلسهٔ ششم
برای اثبات مولویت، اولویت و مفترَض‌الطاعة‌بودنِ حضرت علی- علیه السّلام- بر مسلمانان پس‌از پیامبر- صلّی الله علیه و آله- در خطبۀ غدیر، قراین متعدد و گوناگونی وجود دارند که یکی از اقسام آن‌ها قراین کلامیِ درون‌متنی و برون‌متنی هستند.
جلسهٔ هفتم
درپی تأمل و تعمق در فرازهای گوناگون خطبۀ شریف غدیر، به شواهد و قراین محکم و استواری در آن دست می‌یابیم که همگی بر تأکید نبی مکرّم اسلام- صلّی الله علیه و آله- بر مضمون اولویت، مولویت و مفترَض‌الطاعة‌بودنِ حضرت علی- علیه السّلام- دلالت می‌کنند.
جلسهٔ هشتم
مولاباوری، باطن و حقیقت دین‌داریِ ما شیعیان است و بدون آن، التزام به دین قوام و تحقق نمی‌یابد. شناخت حجت‌الله و اطاعت از او لازمۀ شناخت خداست و بدون وجود آن، هر عبادتی مصداق شرک خواهد بود.
جلسهٔ نهم
درصورت باورداشتن به وجود امام، راهنما و دلیلی در مسیر دین‌داری خواهیم داشت و اعمالمان در پیشگاه الهی پذیرفته خواهند شد.
جلسهٔ دهم
براساس تصریح پیامبر- صلّی الله علیه و آله- مرگ فرد فاقد معرفت‌الامام ازنوع مرگ جاهلیت است. این سامانۀ اعتقادی و معرفتی، تمام دوره‌های تاریخ، از زمان حیات امیرالمؤمنین- علیه السّلام- تا دوران ظهور و فرج امام عصر- أَرواحُنا فِداه- را دربر می‌گیرد.
جلسهٔ یازدهم
امامت، مقوله‌ای تنصیصی است. پیامبر- صلّی الله علیه و آله- در نصوص متعدد به امامت علی- علیه السّلام- تصریح و سرانجام در رویداد غدیر، امامت و ولایت ایشان را اثبات فرموده‌اند. برای دستیابی به معنای روشن امامت می‌توان از ادبیات قرآنی و روایی بهره گرفت.
جلسهٔ دوازدهم
تاریخ‌نگاران مسلمان درخصوص غدیر، نگرش‌ها و باورهای مختلفی داشته و بر این اساس، هر گروه از آنان موضع و شیوه‌ای خاص را در مواجهه با این رویداد و پرداختن به آن درپیش گرفته‌اند.
جلسهٔ سیزدهم
نوع پردازش مورخان اهل سنت به رویداد غدیر و تغییرها، تدوین‌ها و تقطیع‌هایی که در این حوزه صورت داده‌اند، نشان‌دهندۀ تعمد آنان برای جلوگیری از دستیابی مردم به بهره‌های کلامی، معرفتی و اعتقادی این واقعه است.
جلسهٔ چهاردهم
میراث امامتیِ شیعه بر دو بخش تطبیقی و تبیینی تقسیم می‌شود که از چند جهت با یکدیگر تفاوت دارند. امامت تطبیقی، شامل گفت‌وگوهایی ناظر به مخالفان با امامت است و امامت تبیینی، گفت‌وگوهای ناظر به شیعیان را دربر می‌گیرد.
جلسهٔ پانزدهم
بهترین منبع برای دستیابی به شناخت کافی دربارۀ امامت تبیینی، قرآن کریم است. برای درک صحیح معنای توحید و ارتباط آن با امامت باید از تفسیر عددیِ توحید که ما را به مفهوم شرک می‌رسانَد، بپرهیزیم.
جلسهٔ شانزدهم
خداوند متعال امر دین را تمام‌وکمال به امام تفویض فرموده و امر و نهی صورت‌گرفته ازجانب امام، عین دین است. پیامبر- صلّی الله علیه و آله- علاوه‌بر نبی، امام نیز بوده و درنهایت، مقام امامت را به حضرت علی- علیه السّلام- انتقال داده‌اند.
جلسهٔ هفدهم
مفترض‌الطاعة‌بودنِ امام و تدبیر و تصرف او در امور ما با توحید ربوبی منافاتی ندارد. برای پیونددادن این دو گزاره می‌توان با استفاده از دو مؤلفۀ جعل و نصب و نیز اعلام و اعلان الهی دربارۀ این مسئله، امام را مجعول و منصوب ازجانب خالق یکتا دانست.
جلسهٔ هجدهم
مقام امام مفترض‌الطاعة، ابتدا ازجانب خداوند متعال جعل و سپس ازطریق نصب و نصّ بر همگان آشکار می‌شود. امام، مربّیِ ما انسان‌هاست و عقلمان را مدیریت و تربیت می‌کند.
جلسهٔ نوزدهم
تدبیر و تصرف امام در امور مأمومان برمبنای اذن الهی صورت می‌گیرد و ما باید شرط شیعگی را درقبال امام به‌جای آوریم تا به رضایت خداوند متعال دست یابیم. سلسلۀ مولویت امیر مؤمنان- علیه السّلام- درنهایت به وجود شریف امام عصر- أَرواحُنا فِداه- ختم می‌شود.
جلسهٔ بیستم
امام از علم ایتایی برخوردار است و بر این اساس، وجوب اطاعت اعطاییِ مستقل درخصوص او محقق می‌شود. این علم از مقامات امام است و ازطریق وراثت و الهام به وی می‌رسد.
جلسهٔ بیست و یکم
عصمت امام، یکی از ویژگی‌هایی است که مفترض‌الطاعة‌بودنِ او را اثبات می‌کند و براساس آن، وی مُجاز به تدبیر در امور مردم است. در ادبیات رواییِ امامیه تا مقطعی مشخص، از واژه‌های «تسدید» و «مسدَّد» برای بیان مفهوم عصمت امام استفاده شده است.
جلسهٔ بیست و دوم
در خطبۀ شریف غدیر، نصوصی استوار و انکارناپذیر، حاوی مباحثی بدین شرح را درخصوص امیر مؤمنان- علیه السّلام- به‌عنوان امام و ولیِ همۀ مسلمانان می‌توان مشاهده کرد: تسدید، افتراض الطاعة، جعل و نصب، علم وراثتی، و تأدیب به اوامر و نواهی (آداب) الهی.
جلسهٔ بیست و سوم
در نظام اعتقادیِ امامیه، تسلیم، مقدمه و شرط ایمان محسوب می‌شود و ما شیعیان باید دربرابر امام مفترض‌الطاعة، تسلیم باشیم. امیرالمؤمنین- علیه السّلام- بر تمام قرآن اِشراف دارند و قیّم و مبیّن این کتاب آسمانی هستند.
جلسهٔ بیست و چهارم
تسلیم دربرابر امام مفترض‌الطاعة، زمانی ارزشمند و دالّ بر ایمان فرد است که برپایۀ اختیار، عقل، رضایت و ابتهاج باشد. در قرآن کریم، واژه‌های ساخته‌شده از مصدرهای «إِقتِراف» و «إِخبات»، دارای معنای تسلیم هستند.
جلسهٔ بیست و پنجم
از آنجا که ائمۀ اطهار- علیهم السّلام- مسئولان صحت‌وسقم دین ما شیعیان در روز قیامت هستند، باید مقلِّدان بی‌قیدوشرط ایشان در این جهان باشیم. تقلید از امامان باید توأم با تسلیم محض دربرابر اوامر و نواهی آن بزرگواران باشد.
جلسهٔ بیست و ششم
ما شیعیان، موظف به اتّباع از امام مفترض‌الطاعة در تمام امور محسوس و غیرمحسوس، اعم‌از عقاید، اخلاق و احکام هستیم. این اتّباع باید مبتنی‌بر اختیار و قبول ازجانب ما باشد تا بر دین‌داری‌مان دلالت کند.
جلسهٔ بیست و هفتم
اتّباع از امام مفترض‌الطاعة، مبتنی‌بر تسلیم و بر همگان واجب است. ما شیعیان، مکلف و موظف به اطاعت از حجت‌الله در تمام امور خویش هستیم. این اطاعت، لازمۀ تقلید است و باید توأم با رغبت باشد.
جلسهٔ بیست و هشتم
یکی از وظایف و تکالیف مسلّم و انکارناپذیر ما شیعیان، اقتدا به امام مفترض‌الطاعة است. اقتدا باید ارادی، اختیاری، و مبتنی‌بر رغبت و رضایت مأموم باشد و محبوبیت و مقبولیت مقتدا برای مقتدی، از شرط‌های مهم آن به‌شمار میآید.
جلسهٔ بیست و نهم
اقتدای مأموم به امام در نماز جماعت، شرایطی دارد که باید تمام‌وکمال محقق شود. ما شیعیان باید درحد توانمان در اقتدا به امام مفترض‌الطاعة بکوشیم تا هم به دین‌داری‌ای متناسب با جایگاهمان دست یابیم و هم به‌نحو احسن، یاریگر مقتدای خویش باشیم.
جلسهٔ سی‌ام
اقتدا به امام مفترض‌الطاعة، قلمروی به‌وسعت تمام مسائل مشمول امرشان دارد و اطاعت و اتّباع ما از همۀ اقوال، افعال، تقریرات و سکوت ایشان واجب است. اقتدای ما به امام باید ازنوع تعبُّدی و مبتنی‌بر حکم عقل باشد.
جلسهٔ سی و یکم
ما شیعیان، موظف و مکلف به تبلیغ ولایت امیر مؤمنان- علیه السّلام- در تمام ساعات و ساحات زندگی‌مان هستیم. شرط تحقق شیعگی، تمسک به ریسمان امامت، و اطاعت و اتّباع از امام مفترض‌الطاعة است.
جلسهٔ سی و دوم
باب‌الله و وجه‌الله، اوصاف مختصّ امام مفترض‌الطاعة هستند و باور و التزام به آن‌ها بر دین‌داریِ فرد دلالت می‌کند. دین‌داریِ بدون اعتقاد به امام، حاصلی جز تحیر و گمراهی نخواهد داشت.
جلسهٔ سی و سوم
درحوزۀ دین‌داری، تنها به سامانه‌ای می‌توان متمسِّک شد که ازسوی خداوند متعال طراحی شده باشد. دین‌داری همچون خانه‌ای است که ورود به آن، صرفاً ازطریق معصومان- علیهم السّلام- به‌عنوان ابواب الله، میسر خواهد بود.
جلسهٔ سی و چهارم
معیار تمایز حق از باطل، دریافت‌شدن آن از اهل‌بیت- علیهم السّلام- و انتسابش به ایشان به‌عنوان ابواب الهی است. توحید و امامت، پیوندی ناگسستنی دارند و شرط لازم برای صحت توحید، باورداشتن به امامت در تمام امور دین و دنیاست.
جلسهٔ سی و پنجم
لازمۀ اقتدا به امام مفترض‌الطاعة (وجه‌الله)، توجه به اوست. این توجه در سه حوزۀ عقاید، اخلاق و احکام نمود می‌یابد و تمام امور دین و دنیا را دربر می‌گیرد.
جلسهٔ سی و ششم
ازطریق توجه به وجه‌الله و تقویت غدیرآگاهی می‌توانیم بر بحران‌های گوناگون غلبه کنیم و به رضایت خدا و سعادت دو جهان دست یابیم. سلسلۀ وجوه الهی از نخستین تا آخرین ائمه را دربر می‌گیرد و این جهان هرگز از وجود امام مفترض‌الطاعة، خالی نمی‌مانَد.
جلسهٔ سی و هفتم
امیر مؤمنان- علیه السّلام- به‌لحاظ علمی بر تمام انبیا برتری دارند. سامانۀ امامت همچون کشتی‌ای است که تنها درصورت رُکوب آن نجات خواهیم یافت. اطاعت و اتّباع از امام مفترض‌الطاعة، همۀ ابعاد زندگی ما را شامل می‌شود و هیچ استثنایی در آن راه ندارد.
جلسهٔ سی و هشتم
براساس باورداشت امامیه، انسان‌های خارج از سامانۀ جعل، نصب و نصّ را نمی‌توان با معصومان- علیهم السّلام- قیاس کرد. این قیاس‌ناپذیری دو ساحت اعتقادی و عملی دارد.
جلسهٔ سی و نهم
اولویت و مولویت اثبات‌شده برای امیر مؤمنان- علیه السّلام- در رویداد غدیر، نهایتاً به وجود مقدس امام عصر- أَرواحُنا فِداه- ختم می‌شود. تمام مباحث حوزۀ امامت، زمانی ثمربخش خواهند بود که با حضرت ولیِ عصر- سلام الله علیه- پیوند یابند.