جلسهٔ شانزدهم: مدرسۀ غدیرآگاهی

همان‌گونه که پیشتر گفتیم، در ادبیات دینی ما وجوب اطاعت بر دو نوع ذاتی (خاص خداوند متعال) و اعطایی (شامل دو نوع مستقل و غیرمستقل) تقسیم می‌شود. اطاعت اعطاییِ مستقل، مساوی با افتراض الطاعة است و به امام اختصاص دارد؛ برخلاف اطاعت اعطاییِ غیرمستقل که به‌معنای تسلیم‌بودن دربرابر اوامر و نواهی الهی، و خاص پیامبر است. امام درحوزۀ دین، اجازۀ ارادۀ مستقل دارد و امر و نهی او عین دین است. از این منظر می‌توان گفت خالق یکتا امر دین را به امام تفویض فرموده و این تفویض، دارای معنایی فراتر از صِرفِ واگذاری است. در مواریث امامتیِ ما شیعیان، بخشی مشخص به‌نام «بابُ التَّفویضِ إِلیٰ رَسولِ اللهِ- صَلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم» وجود دارد که در آن، «رسول الله» یعنی فردی که هم نبی و هم امام بوده و درنهایت، مقام امامت را براساس امر، جعل و نصب الهی به امیرالمؤمنین- علیه السّلام- انتقال داده است. در این حوزه، روایاتی متعدد و مفصّل را دراختیار داریم که همگی بیانگر مضمون خلیفة‌النبی‌بودنِ امام و تفویض اطاعت به او ازجانب نبی به‌فرمان پروردگار یکتا هستند.