جلسهٔ هشتم: نان و نمک

یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که در ماه مبارک رمضان به آن پرداخته می‌شود، قرآن کریم است؛ زیرا براساس تصریح صورت‌گرفته در سورۀ مبارکۀ بقره، قرآن در این ماه نازل شده است. سورۀ قدر در این کتاب آسمانی، از ارزشمندترین منابع برای دستیابی به معرفت به قرآن و حجت‌الله به‌شمار می‌آید. برای قرآن، چهار وجه را می‌توان درنظر گرفت: نخست، وجه کتابتی (مکتوب، مصحف و مدوّن‌شده) که آداب و شرایط خاص خود را دارد و بالتَّبَع، مسئولیت‌هایی را برای ما ایجاد می‌کند؛ دوم، وجه قرائتی که دارای احکام، آداب و کن‌مکن‌هایی مشخص است؛ سوم، وجه معنوی که دارای احکام و آداب خاص خود است، به‌علت توجه به بُعد معنایی در آن، بیش‌از دیگر وجوه اهمیت دارد و تدبّر در محتوای آیات قرآن به‌منظور فهم درست و روشن حقیقت معنایی و پیام راستین آن‌ها را ضرورت می‌بخشد؛ چهارم، اصالت، حقیقت و هویت اصلیِ قرآن که اهمیتش از هرسه وجه پیشین، بیشتر است و می‌توان آن را وجه عینی و به‌تعبیری عینیتِ این کتاب آسمانی نامید. امیرالمؤمنین- علیه السّلام- در حدیثی دربارۀ قرآن کریم فرموده‌اند: «هذا کِتابُ اللهِ الصّامِتٌ وَ أَنَا کِتابُ اللهِ النّاطِقٌ»؛ بنابراین، اگر می‌خواهیم حقیقت، عینیت و پیام قرآن را به‌روشنی دریابیم و صُموت این کتاب آسمانی برایمان به نطق تبدیل شود، باید از آن حضرت و به‌طور کلی، معصومان- علیهم السّلام- کمک بگیریم. براساس این حدیث گرانقدر درمی‌یابیم تلاش و اهتمام ما برای دستیابی به معرفت دربارۀ وجود شریف امام زمان- أَرواحُنا فِداه- در ماه مبارک رمضان، اقدامی مؤثر به‌منظور دریافتن عینیت و حقیقت قرآن است؛ زیرا ایشان ترجمان قرآن و «کِتابُ اللهِ النّاطِقُ» هستند و بدون شناخت وجود شریفشان نمی‌توان پیام واقعی قرآن را دریافت. پیونددادن قرآن با صاحب‌الزمان- عَجَّلَ اللهُ تَعالی فَرَجَهُ الشَّریف- موجب می‌شود معنایی جدید از این کتاب آسمانی در ذهن و جان ما شکل گیرد که برمبنای حدیث ثقلین، همان «کِتابَ اللهِ» است که پیامبر- صَلّی اللهُ عَلَیهِ وَ آلِهِ- آن را همراه با عترت خویش به‌عنوان دو میراث گرانبها برای ما مسلمانان برجای گذاشته‌اند. اکنون درمی‌یابیم قرآنی که در شب‌های اِحیا بر سر می‌گیریم، مجموع «کِتابُ اللهِ الصّامِت» و «کِتابُ اللهِ النّاطِق» است و هم‌زمان با این عمل، با ذکر نام معصومان- علیهم السّلام- اقرار می‌کنیم که به معنای اصلیِ قرآن با چهار وجه ذکرشده درخصوص این کتاب آسمانی معتقدیم. کسی که در این ماه مبارک، توفیق ارتباط با امام زمان- أَرواحُنا فِداه- و زیارت ایشان را دارد، درواقع، سعادت ارتباط با «کتاب الله» را به‌دست آورده است. پیوندزدن قرآن صامت و قرآن ناطق موجب می‌شود تمام کلماتی که از این کتاب آسمانی می‌خوانیم، برایمان بهره‌های معنویِ فراوان و ماندگار داشته باشند؛ بر این اساس، در زیارت امام عصر- علیه السّلام- ایشان را «کَتابَ اللهِ النّاطِق» می‌خوانیم و بسیار شایسته است که تمام آیاتی را که می‌خوانیم، به پیشگاه والای ایشان به‌عنوان ترجمان (معنای حقیقی) قرآن تقدیم کنیم.