جلسهٔ پنجم: نان و نمک

یکی از مهم‌ترین واژگان به‌کاررفته در قرآن کریم و احادیث و روایات نقل‌شده از معصومان- علیهم السّلام- «سبیل» است که در لغت یعنی «راه»؛ اما درحوزۀ اصطلاحی باید ببینیم منظور از آن، دقیقاً چه راهی است. در پاسخ به این سؤال، سه نکته را می‌توان ذکر کرد: نخست، آنکه سبیل به جاده‌ای گفته می‌شود که اگر کسی در آن قرار گیرد، قطعاً به مقصد و مقصود خویش خواهد رسید؛ دوم، آنکه سبیل عبارت است از راهی که صعب‌العبور نیست و به‌آسانی می‌توان در آن حرکت کرد؛ سوم، آنکه سبیل یعنی مسیری که افراد قرارگرفته در آنجا از رفق، آرامش، رعایت و شفقت برخوردارند. فراتر از همۀ این‌ها گاه ممکن است سبیل، چنان قدر و منزلتی داشته باشد که انسان را از فرش به عرش و از مُلک به ملکوت برساند و دارای رنگ الهی باشد. در قرآن کریم، ترکیب‌های اضافیِ «سَبیلُ الرَّبِّ» و «سَبیلُ اللهِ» بارها به‌کار رفته‌اند و معنای آن‌ها عبارت است از راهی که انسان را به خدا می‌رسانَد. این ترکیب، جنس ربّانیِ سبیل را نیز مشخص می‌کند و براساس زیارت سرداب، منظور از آن دقیقاً وجود مقدس امام عصر- عَجَّلَ اللهُ تَعالی فَرَجَهُ الشَّریف- است. امام، سبیل اعظم، یعنی عالی‌ترینِ سُبُل است؛ چون «سَبیلُ الرَّبِّ» و «سَبیلُ اللهِ» است. در آیۀ 125 از سورۀ مبارکۀ نحل به ما فرمان داده شده است که در هر جایگاهی قرار داریم، دیگران را به «سَبیلُ الرَّبِّ»، یعنی امام زمان- عَجَّلَ اللهُ تَعالی فَرَجَهُ الشَّریف- فراخوانیم. اگر دین‌داریِ خود را در پیوند با حجت‌الله تنظیم و تجهیز کنیم، هم اطمینان و آرامش می‌یابیم و هم از شفاعت‌ها و بخشش‌های گوناگون برخوردار می‌شویم. ماه مبارک رمضان ما باید توأم با سَبیلُ الرَّبِّ باشد تا در پایان، از ثمرات این همراهی برخوردار شویم.