جلسۀ شصت و هفتم: شرح نهج البلاغه

مواعظ، مجموعۀ دستورهایی هستند که ما را به انجام‌دادن کارهایی وامی‌دارند و می‌‌توانیم با استفاده از آن‌ها قلب‌هایمان را زنده کنیم. در دسته‌بندی‌ای کلی، موعظه‌ها را به انواع زبانی، زمانی، مکانی و شرایطی می‌توان تقسیم کرد. امیرالمؤمنین- علیه السّلام- پس‌از توصیه به زنده‌کردن قلب ازطریق موعظه، ما را به میراندن آن از بدی‌ها و پلشتی‌ها با استفاده از زهد و پارسایی، یعنی داشتن چیزی و دل‌نبستن به آن فرمان داده‌اند. از این منظر، دنیا را براساس نوع مواجهۀ ما با آن بر دو بخش لعین و صحیح می‌‌توان تقسیم کرد. سومین کاری که باید درخصوص قلبمان انجام دهیم، نیروبخشیدن به آن با استفاده از یقین، یعنی شک‌نداشتن و دچار تزلزل نشدن، و آن‌گاه روشن‌کردنش توسط نور حکمت است. پس‌از آن باید قلبمان را با یاد مرگ ذلیل کنیم تا شاخ‌وشانه نکشد و لگد نزند و درنتیجه، همواره قدردان داشته‌هایمان باشیم؛ همچنین آن را وادار کنیم به نیست‌شدنش اقرار کند تا به آنچه دارد، قانع باشد و از زیاده‌خواهی دست بکشد. در گام بعدی باید قلب را از سختی‌های این جهان آگاه کنیم تا آمادگی رویارویی با آن‌ها را داشته باشد. درنهایت باید قلب را برای تحمل‌کردن تندبادهای روزگار و بالاوپایین‌شدن‌های چشمگیر زندگی در این جهان آماده کنیم. درمجموع، قلب ما باید زنده، روشن، آرام، برقرار و آماده باشد تا بتوانیم مسیر زندگی در این جهان را به‌نحو احسن طی کنیم و موجبات سعادت و رستگاری‌‌مان فراهم شود.