جلسۀ چهل و پنجم: شرح نهج البلاغه

ازمنظر امیرالمؤمنین- علیه السّلام- انسان مطلوب، پنج ویژگی شاخص بدین شرح دارد: نخست، آنکه تنها به خدا امیدوار است؛ زیرا فقط ذات مقدس الهی را حیّ، قادر و رئوف می‌داند؛ دوم، آنکه به پروردگار یکتا اعتماد کامل دارد و فقط از گناه‌کردن خودش می‌ترسد؛ سوم، آنکه اگر پاسخ سؤالی را ندانست، از ابراز بی‌اطلاعی در آن زمینه شرمی ندارد؛ زیرا از معرفت‌النفس برخوردار است و می‌داند که عالِم کل نیست؛ چهارم، آنکه از فراگرفتن چیزی که بلد نیست، حیا نمی‌کند و در این حوزه، اولویت‌‌ها و ضرورت‌ها را به‌خوبی تشخیص می‌دهد؛ مثلاً اگر مادربزرگ است، ازطریق یادگرفتن طرز تهیۀ غذاها و خوراکی‌های جدید، خانه‌اش را به محلی جذاب برای حضور نوه‌های خود تبدیل می‌کند؛ همچنین در جایگاه پدر و مادر، مسائلی را که آگاهی‌بخشی درخصوص آن‌ها به فرزندانش لازم است، می‌آموزد؛ پنجم، آنکه همواره اهل صبر و شکیبایی است که در قاموس دین یعنی مدیریت‌کردن امور گوناگون همچون مصیبت‌ها و طاعت‌ها. مدیریت ازمنظر حضرت علی- علیه السّلام- سه ویژگی دارد: نخست، درایت و فهم؛ دوم، استقامت و پایداری؛ سوم، انعطاف‌پذیری در موقعیت‌های گوناگون.