جلسۀ چهل و یکم: شرح نهج البلاغه

یکی از واقعیت‌های شگفت‌آور در جامعۀ کنونی آن است که بسیاری از ما باوجود دیدن مرگ افراد دیگر فراموش می‌کنیم که زمانی خودمان هم باید رخت سفر بربندیم و از این دنیا برویم. راهکار مؤثر برای مقابله با این فراموشی، ذکر مداوم مرگ خویش است. ازمنظر مولای متقیان- علیه السّلام- باکیاست‌ترین مردم، کسانی هستند که بیش‌از دیگران در ساحت‌های گوناگون زندگی به‌فکر مرگ خویش‌اند. مرگ (وفات در قاموس الهی) و سپس معاد در معنای موردنظر حضرت علی- علیه السّلام- نه‌تنها وحشتناک نیست؛ بلکه عین زندگی و تولد دوباره و ادامۀ فرایند خلقت ما انسان‌ها به‌دست خداوند متعال است. پس‌از مرگ، ارتباط میان روح و جسم به‌کلی قطع نمی‌شود و روح ما باوجود ادامه‌دادن حیاتش در عالم برزخ، با این جهان و بازماندگانمان ارتباط دارد. منظور از ذکر مرگ در تفکر امیرالمؤمنین- علیه السّلام- اندیشیدن به اصل این رویداد است؛ نه بخشی از آن. نگرش خاص حضرت علی- علیه السّلام- به مقولۀ مرگ، ثمره‌هایی ارزشمند بدین شرح دارد: نخست، تلاش، صلابت و دقت در امور دنیایی؛ دوم، قدردان‌بودن بابت وجود خود و تمام داشته‌هایمان.