جلسۀ سی و چهارم: شرح نهج البلاغه

جوانمردی (مروت)، صفتی انسانی (نه لزوماً ایمانی) و متعلق به قلمرو روح است و صرفاً به مردان اختصاص ندارد؛ از این روی می‌توان واژۀ «باشرف‌بودن» را به‌عنوان معادلی مناسب برای آن به‌کار برد. تکیه‌گاه اوصاف انسانی، عقل است و والدین باید در ایجاد این اوصاف در فرزندانشان اهتمام اساسی داشته باشند؛ آن‌گاه خواهند توانست ایمان را در وجود آنان نهادینه کنند. ازمنظر امیر مؤمنان- علیه السّلام- چنانچه یک انسان جوانمرد، مرتکب لغزشی شد، باید از لغزش او چشم‌پوشی کرد؛ زیرا خداوند متعال دست وی را در دستش گرفته و همواره مراقب اوست و آبرویش را می‌خرد؛ بنابراین، بسیار شایسته است که همۀ ما انسان‌ها درصدد تحقق‌بخشیدن وصف جوانمردی در وجود خود باشیم تا به چنین جایگاهی دست یابیم. برخی از مهم‌‌ترین مصداق‌های جوانمردی بدین شرح‌اند: پنهان‌کردن نیازمندی‌ها و ناداری‌های خود از دیگران؛ نیکی‌کردن به خادمان و زیردستان؛ حُسن‌خُلق؛ بخشندگی و دست‌ودل‌بازی؛ تعاهد، یعنی متعهد به مسئولیت‌های خود درقبال دیگران بودن؛ حفظ‌کردن حرمت قرابت با دیگران؛ لذت‌بردن از سرمایه‌های خدادادی به‌جای افراط در صرفه‌جویی.