جلسهٔ هفتاد و نهم: شرح نهج البلاغه

در جامعۀ امروزی، بسیاری از فرزندان پس‌از گذراندن دوران کودکی و ورود به سال‌های نوجوانی، دیگر چندان حاضر به فرمانبرداری از والدین و گوش‌دادن به حرف‌هایی که پدر و مادر درجهت خیر و مصلحت آنان بر زبان می‌آورند، نیستند. امیرالمؤمنین- علیه السّلام- در تبیین علت این معضل و راهکار مؤثر برای جلوگیری از بروز آن، قلب نوجوان و به‌تعبیر خودشان، «حَدَث» (فرزند حدوداً هشت تا هفده‌ساله) را به زمینی خالی تشبیه فرموده‌اند که هر بذری را که در آن کاشته شود، می‌پذیرد و به ثمر می‌رسانَد؛ از این روی، والدین باید در این دوران مهم و حساس که هنوز قلب فرزندشان شکل نگرفته و فکر، روح و جانش به دیگران مشغول نشده است، اقدامات لازم برای تربیت او را انجام دهند و بسیار مراقب باشند که بذر نامرغوب و ناسالم وارد زمین قلب وی نشود. براساس این قاعده، چنانچه فرزندی آن‌گونه که باید و شاید، تربیت نشد، پدر و مادرش مقصران اصلی هستند و باید درخصوص کم‌کاری‌های خویش در این زمینه پاسخ‌گو باشند. والدین به‌عنوان مسئولان تربیت صحیح فرزند، فرصتی محدود برای انجام‌دادن این کار دارند و باید مشخصاً بر فرزندداری متمرکز شوند؛ نه فرزندآوری و تأمین نیازهای مادّی فرزندان. تربیت فرزندان، فرایندی ازنوع مبادرت است؛ نه عملکردی مبتنی‌بر جَوزدگی و احساسات. برای انجام‌دادن این مسئولیت خطیر، والدین باید فکر آزاد و زمان کافی داشته باشند و از مشغول‌شدن به آنچه برایشان اولویت محسوب نمی‌شود، بپرهیزند.