تربیت و کشاورزی

مقولۀ تربیت و پرورش آدمی ازنظر خداوند متعال و حجج والامقام او اهمیت فراوان دارد و از این روی، در آیات قرآن کریم و احادیث و روایات به‌میزانی چشمگیر به این مسئله پرداخته شده است. آموزه‌های دینیِ مربوط به تربیت را بر دو دستۀ توصیه‌ای- توصیفی و تشبیهی- تمثیلی می‌توان تقسیم کرد. در دستۀ دوم که موضوع بحث ما در این سلسله جلسات است، مفاهیم «تربیت» و «مربّی» که مقوله‌هایی ذهنی و نامحسوس هستند، برای اینکه بهتر و آسان‌تر درک شوند، به‌ترتیب، به کشاورزی و کشاورز تشبیه شده‌اند که مقوله‌هایی عینی، محسوس و ملموس به‌شمار می‌آیند. برمبنای این دو تشبیه، متربی (مربا)، یعنی محصول تربیتی را نیز می‌توان همانند زمین کشاورزی، درخت و امثال آن‌ها دانست که در این فرایند پرورش و تکامل می‌یابد. چنین تشبیهاتی نشان‌دهندۀ اهمیت بسیار زیاد این مبحث‌اند و برای فهم کامل و صحیح آن‌ها باید ارتباط میان مشبَّه و مشبَّهٌ‌به را به‌روشنی دریابیم. درپی درک این تشبیهات و ابعاد گوناگونشان می‌توان به نکاتی ارزشمند دست یافت که درحوزۀ تعلیم‌وتربیت فرزندان، کارآمد و گره‌گشا هستند.